Bepalen en faciliteren ruimtelijke kwaliteit voor een aantrekkelijke woonomgeving

We werken aan een aantrekkelijke woonomgeving waar inwoners graag wonen. De leefbaarheidsmonitor 2019 laat zien dat onze inwoners hun woonomgeving ook waarderen. Daarbij is gekeken naar de punten die inwoners het meest belangrijk vinden voor fysieke woonomgeving. De onderstaande scores laten zien dat onze inwoners waardering hebben voor hun woonkwaliteit en woonomgeving:

Omgevingsvisie

Gezien het toenemend aantal claims op de ruimte vanuit onder andere economie, mobiliteit, wonen, groen en energietransitie en met het oog op de Omgevingswet zijn we in 2019 gestart met het opstellen van een omgevingsvisie. Met dit strategische beleidsdocument geeft de gemeenteraad richting aan het beheer en de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving op de lange termijn. In juni 2019 is met de raad gesproken over de waarden die centraal moeten (blijven) staan bij de ontwikkeling en het beheer van de gemeente. Dit is uitgewerkt naar integrale perspectieven, die na de zomer zijn vastgesteld. Op basis daarvan is de dialoog met de samenleving gestart. In 2020 werken we verder aan de omgevingsvisie overeenkomstig de startnotitie. Het beoogde eindresultaat is een in 2020 vastgestelde omgevingsvisie.

Bestemmingsplannen

De gemeente heeft een bepalende rol in de ruimtelijke kwaliteit. In die rol stellen we onder andere bestemmingsplannen vast. In bestemmingsplannen staan regels over wat er op een plek gebouwd mag worden en hoe gronden en gebouwen gebruikt mogen worden. Per 1 juni 2019 zijn er 112 vastgestelde bestemmingsplannen, inclusief herzieningen. Daarnaast zijn er 24 vastgestelde wijzigings- en/of uitwerkingsplannen. Verder loopt de procedure voor dertien bestemmingsplannen en drie wijzigings- of uitwerkingsplannen. Ook in 2020 zal aan de hand van een planning continue gewerkt worden aan het opstellen van nieuwe en actuele bestemmingsplannen. Daarbij ronden we in 2019 de visieverkenning voor Ruyven-Zuidpolder af. Die vervangt het voorontwerpbestemmingsplan. Het nodigt inwoners en ondernemers uit om in een gesprek met ons (ruimtelijke dialoog) te komen met reacties en ideeën. De visieverkenning wordt in 2020 gevolgd ontwerpbestemmingsplan.

Uitnodigen en faciliteren

De gemeente heeft ook een faciliterende rol. Sinds 2018 werken we met een nieuw en integraal beleidskader: de Nota Uitnodigende Ruimtelijke Ordening. Door het ruimtelijk beleid te bundelen en de kwaliteiten concreter te maken kunnen inwoners en ondernemers makkelijker ingaan op de uitnodiging om de ruimtelijke kwaliteit te behouden en te versterken. We evalueren deze nota in 2020. In aanvulling daarop zijn we gestart met het faciliteren van inwoners en ondernemers door onze dienstverlening te stroomlijnen, zoals beschreven in de Nota Uitnodigende Ruimtelijke Dienstverlening.

Toezicht en handhaving

De invoering van de Wet Vergunningverlening Toezicht en Handhaving verplicht gemeenten tot het hebben van een Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht. Deze verordening is in februari 2019 door de raad vastgesteld. Daarbij is aangegeven dat onze gemeente op een aantal punten nog niet voldoet aan de kwaliteitscriteria WABO vergunningverlening, toezicht en handhaving. Op basis van een projectplan werken we, ter uitvoering van de genoemde verordening, aan een beleidsplan en een uitvoeringsplan voor de vergunningverlening. Eind 2019 zullen beide stukken gereed zijn. In 2020 worden de werkzaamheden door middel van een Jaarverslag in beeld gebracht.

Programmaplan Omgevingswet

Ter voorbereiding op de nieuwe Omgevingswet is in 2019 het Programmaplan Omgevingswet vastgesteld en ter informatie aangeboden aan de raad. Hierin staat langs welke sporen we ons voorbereiden op de implementatie van de wet op 1 januari 2021. Concrete voorbeelden van projecten die hier binnen vallen zijn de omgevingsvisie, het plan van aanpak omgevingsplannen en de routekaart voor het digitaal stelsel omgevingswet.

Regisseren uitbreidingen in nieuwe woonmilieus

Onze gemeente is een groeigemeente. In maart 2019 bedroeg het aantal woningen 21.260. Dat zijn 450 woningen meer dan in 2018. De meeste nieuwe woningen komen in de ontwikkelingswijken Ackerswoude en Keijzershof. Daarnaast zijn er ook diverse kleinere (soms particuliere) ontwikkelingen, die bijdragen aan vergroting van de mogelijkheden voor het doorlopen van een lokale wooncarrière en de doorstroming. Binnen de bestaande kernen worden ook woningen gerealiseerd, zoals bijvoorbeeld aan het Gildehof (ca. 120 woningen). Tegelijk bereiden we twee nieuwe wijken voor: Tuindershof en De Scheg. Tot slot wordt ook gewerkt aan de voorbereiding van aanvullende locaties zoals Stanislas I en op de (middel)lange termijn Oranjepark.

Regisseren woningaanbod voor doelgroepen

Bij de toename van het aantal woningen is extra aandacht voor het realiseren van woningen voor bepaalde doelgroepen. We doen dat volgens de Uitvoeringsstrategie Wonen 2016-2018, waarvan de werkingsduur verlengd is tot 2020. Het gaat om doelgroepen als jongeren, ouderen, starters, doorstromers, gescheiden ouders en mensen die uit de zorg komen. Zij zijn vaak aangewezen op de sociale woningvoorraad.

De mediane wachtduur van geslaagde woningzoekenden was in 2018 in de regio 66 maanden voor een starter en 35 maanden voor een doorstromer. Wanneer we dit regionale cijfer vergelijken met de mediane wachtduur van een woningzoekende in Pijnacker-Nootdorp (incl. lokaal maatwerk) dan zien we dat deze met respectievelijk 66 maanden voor een starter en 49 maanden voor een doorstromer tot de hoogste in de regio behoort. Verhuringen aan de inwoners van Pijnacker-Nootdorp via lokaal maatwerk worden in de wachtduur meegerekend. Dit omdat de regel zo is gedefinieerd dat een brede groep in aanmerking komt voor deze voorrang. De effecten van het lokaal maatwerk zijn ook terug te zien in de zoekduur (waarbij het moment van slagen wordt berekend vanaf de eerste reactie). De zoekduur (incl. lokaal maatwerk) voor een starter in Pijnacker-Nootdorp bedraagt 22 maanden (regionaal 43 maanden) en voor een doorstromer is dat 19 maanden (regionaal 22 maanden). De mediane zoekduur is daarmee in 2018 gelijk gebleven.

Pijnacker-Nootdorp werkt met acht andere gemeenten samen in de Bestuurlijke Tafel en woningmarkt Haaglanden. In 2019 is in dit regionale samenwerkingsverband gewerkt aan een Huisvestingsverordening voor de periode 2019-2023. De gemeenteraad heeft de Huisvestingsverordening Pijnacker-Nootdorp in juni 2019 vastgesteld. Daarnaast is in regionaal verband gestart met de voorbereiding op de regionale prestatieafspraken en de uitwerking/verdieping van het convenant Gaten Dichten in Haaglanden. Beide processen zullen in 2020 worden afgerond.

Inspanningen behoud sociale voorraad

Er zijn spanningen op de sociale woningmarkt. Daarvoor zijn drie oorzaken:

• Het aanbod van sociale woningen in onze gemeente is klein.
• Corporaties verkopen woningen of veranderen sociale woningen in woningen in de vrije sector door de huur te liberaliseren.
• Corporaties hadden de afgelopen jaren weinig geld om meer woningen te bouwen.

We zetten ons in voor het behoud van de sociale huurwoningen in onze gemeente en zijn hierover lokaal en regionaal in gesprek met de woningbouwcorporaties. Desondanks is in 2018 de sociale voorraad (zelfstandige woningen met een netto huurprijs tot € 710,68 prijspeil 2018) in Haaglanden afgenomen met 430 woningen tot 140.581 woningen. Wij hebben ons, samen met andere gemeenten, ingezet om de sociale woningen van Vestia te behouden. Vestia moet saneren vanwege financiële problemen. Dat kan ertoe leiden dat de hele sociale voorraad van Vestia naar de vrije sector verdwijnt. Aangezien Vestia in Nootdorp de grootste corporatie is, zijn er dan vooral in die kern veel te weinig sociale woningen. Het Rijk erkent de problematiek rondom Vestia en heeft hiervoor een bestuurlijk regisseur aangesteld, die eind 2019 met concrete oplossingen moet komen. De bestuurlijk regisseur is inmiddels ook met onze gemeente in overleg getreden. De spanning op de (sociale) woningmarkt nemen we mee in de nieuwe Woonvisie en de in voorbereiding zijnde regionale prestatieafspraken. Zowel de Woonvisie als de regionale prestatieafspraken zullen in 2020 worden afgerond.

Resultaten uitbreiden sociale voorraad

Ook in 2019 is gewerkt aan uitbreiding van het aantal woningen voor alle doelgroepen. Daarvoor hebben we diverse concrete projecten uitgevoerd. Begin 2019 zijn de eerste bewoners in de 66 sociale huurappartementen aan de Thorbeckelaan in Pijnacker-Noord getrokken. Met de bouw van de 30 sociale huurappartementen in het Groene Vizier in Keijzershof is gestart en de oplevering staat gepland voor eind 2019. Verder is het wijzigingsplan dat de bouw van een woonzorggebouw voor mensen met geheugen­problemen mogelijk maakt vastgesteld. Daarmee is de start van de bouw van twintig appartementen naast de verkeerstoren een stap dichterbij gekomen. Op Gildehof wordt volop gebouwd, hier komen 21 sociale huurappartementen. De volgende locaties waar de sociale voorraad zal worden uitgebreid zijn Tuindershof (41% sociaal), Stanislas I (30% sociaal) en Vrijenban II (30% sociaal).

Ontwikkeling van de demografische druk

De behoefte aan woningen hangt samen met de demografische druk. De demografische druk geeft de verhouding aan tussen het aandeel jongeren jonger dan vijftien jaar en het aandeel ouderen ouder dan 65 jaar ten opzichte van de ‘productieve leeftijdsgroep’ van 20-65 jaar.

Landelijk neemt de demografische druk toe door de combinatie van vergrijzing en steeds minder geboortes. In onze gemeente is het aandeel jongeren jonger dan twintig jaar relatief groot ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Het landelijk gemiddelde ligt in 2018 op 37,6%, in onze gemeente is dat 48%. Bij het aandeel ouderen ouder dan 65 jaar zien we het tegenovergestelde. In onze gemeente is het aandeel ouderen 25%, terwijl dit landelijk 32% is. Het aantal 75-plussers in onze gemeente stijgt van 6,2% in 2017 naar 17% in 2050. Dat staat in Pijnacker-Nootdorp in cijfers (27 mei 2019). Deze ontwikkelingen bevestigen dat we voor deze doelgroepen woningen moeten bouwen. We doen dat eerst voor (jonge) starters en senioren. Dat staat in de Uitvoeringsstrategie Wonen 2016-2018 (actualisatie 2017 en verlengd tot 2020) en het Hoofdlijnenakkoord 2018-2022. We werken deze ambitie momenteel verder uit in de Woonvisie, die in 2020 wordt vastgesteld.

In Ackerswoude werken we samen met projectontwikkelaars aan de bouw van ongeveer 1.000 woningen. Daarvan zijn er nu 766 van verkocht. We verwachten dat deze wijk in 2023 helemaal klaar is. In 2019 wordt gebouwd aan woningen in delen van Brink en Landrijk. Pijnacker-Zuid realiseren we op basis van raamovereenkomsten met projectontwikkelaars. We verwachten dat deze wijk in 2026 klaar is. In 2019 is in Keijzershof begonnen met de verkoop van de eerste 77 woningen in deelgebied Park van Buijsen. Daarnaast is gestart met de voorbereiding en planontwikkeling van de Centrumlijn. Van de 2.200 woningen in Keijzershof zijn er ongeveer 1.808 opgeleverd en 56 in aanbouw. In aanvulling daarop hebben we in 2019 verder gewerkt aan de voorbereiding van twee nieuwe uitbreidingslocaties: de Scheg en Tuindershof. Voor de Scheg is in 2019 een gebiedsvisie opgesteld en een voorontwerpbestemmingsplan. Tuindershof is al een fase verder. De gebiedsvisie is gereed en het bestemmingsplan heeft als ontwerp ter inzage gelegen. Tuinderhof wordt dan ook naar verwachting in 2019 vastgesteld, terwijl De Scheg gepland staat voor 2020.